Tsjechie.nl - Bijzonder Zuid-Moravie

Brno

Het centrum van Zuid-Moravië is Brno, de op een na grootste stad van Tsjechië, met 389.000 inwoners. Tegenwoordig is het een belangrijk centrum voor industrie, handel, congressen, beurzen, cultuur en sport. Brno wordt gedomineerd door de St. Petrus en Pauluskathedraal, die op de Petrov-heuvel ligt. In het bijzonder is de preekstoel erg mooi. In de zijkapellen zijn fraaie schilderijen en beelden van heiligen te zien. Naast de kathedraal ligt het Bisschoppelijk Paleis uit 1751.

Ten westen van de stad ligt de heuvel Spielberg (Spilberk) waar in de 13de eeuw een burcht werd gebouwd. De vesting werd berucht als gevangenis. In de 19de eeuw werden er Europese revolutionairen gevangen gehouden. Later zaten er tegenstanders van het regime gedurende de twee Wereldoorlogen. Momenteel is er het Stedelijk Museum gevestigd.

Eén van de mooiste renaissance bouwwerken in het centrum van Brno is het huis van de Heren van Lipa. Het Ditrichsteinpaleis met zijn Provinciaal Museum is een ander juweeltje. Ten noorden van de Groenmarkt (Zelný trh) ligt het gotische oude Raadshuis. In de doorgang naar de binnenplaats zijn het Wiel en de Draak van Brno te zien, de symbolen van de stad. De Draak is gebaseerd op een oude legende, die vertelt dat de streek vroeger onveilig werd gemaakt door een mensenverslindend monster.

Aan het Jakunské námesti ligt de 14de eeuwse St. Jacobskerk met een mooi altaarstuk van de schilder Maulpertsch. De voormalige Capucijnenkerk is bekend voor zijn crypte met gemummificeerde lichamen. Een ander mooi modern complex zijn de paviljoenen van het Jaarbeurscentrum. Het is opgebouwd uit boogvormige hallen in glas en beton die rond de cirkelvormige centrale zaal liggen.

Verschillende beroemdheden vestigden zich in Brno, zoals J.G. Mendel, de ontdekker van de Erfelijkheidsleer. De grote Tsjechische componist Leos Janácek woonde in Brno, evenals zijn collega-componist Gustav Mahler, de dichter Jirí Mahen en de wereldberoemde wetenschapper Karel Absolon.

Liefhebbers van motorracing kennen ongetwijfeld het Masarykcircuit, waar elk jaar de Grote Prijs van Tsjechië 500 cc wordt gereden. Brno is bovendien een jaarmarktstad: hier worden hoofdzakelijk het hele jaar door internationale jaarmarkten en tentoonstellingen gehouden die honderdduizenden bezoekers trekken.

Villa Tugendhat

Villa Tugendhat, dat even buiten het centrum ligt, is een staaltje moderne architectuur. De Villa werd in 1930 gebouwd door Ludwig Mies van der Rohe.

Het is bekend door de onderhandelingen die er werden gevoerd ten tijde van de scheiding van Tsjechoslowakije (1992). Tsjechen en Slowaken kwamen hier tot een overeenkomst.

Moravische Karst

De Moravische Karst (Moravsky Kras) is een schitterende heuvelachtige, dichtbeboste  streek ten noorden van Brno. Het grillige, kalkstenen gebied van zo'n 100 km2 kent steile wanden, diepe afgronden, kloven en ondergrondse meren.

Beroemd zijn de indrukwekkende druipsteengrotten, gangenstelsels en ondergrondse meren. Verschillende van deze complexen zijn opengesteld voor publiek en zeker de moeite waard. Er worden diverse tours georganiseerd.

Het meest bezochte gedeelte is de Macocha (stiefmoeder). Dit is een kloof van maar liefst 138 meter diep in het centrum van de Moravische Karst. Deze is waarschijnlijk ontstaan door de ineenstorting van een gigantische grot. U kunt de Macochakloof bezichtingen vanuit twee uitkijkpunten op een hoogte van respectievelijk 138 en 92 meter.

Schitterend is de tocht naar de Punkvagrot. Deze grot is vernoemd naar het riviertje de Punkva dat door het gelijknamige dal en de Maochakloof stroomt, waar het twee meertjes heeft gevormd.

Een tour naar de grot ongeveer 75 minuten en voert u vanuit Skalni Mlyn door mysterieuze gangen, grotten en via een boottocht over de ondergrondse rivier. U stopt even bij de Pohadkovy Dom (Sprookjeskoepel) waar u vele stalactieten en stalagmieten ziet.

In het noorden van de Moravische Karst, nabij het dorpje Sloup, kunt u naar de bijzondere grot van Sloup en Sosuvka. Dit is een doolhof met drie verdiepingen. Door de onderste stroomt een rivier. Het kalkgesteente heeft bizarre vormen. Het is ook een belangrijke vindplaats van beenderen van prehistorische dieren.

Andere sfeervolle grotten zijn de Balcarkagrot met interessante kleurschakeringen, Catharinagrot (Katerinska jeskyne) en de Balcarka jeskyne.

Znojmo

Tot de belangrijkste bezienswaardigheden in Tsjechië behoort de Romaanse ronde kerk in Znojmo. Znojmo (Znaim) ligt in Zuid-Moravië op een tiental kilometer van de Oostenrijkse grens.

De stad, die aan de rivier de Dyje ligt, kreeg als eerste Moravische stad zijn stadsrechten in 1226. Het middeleeuwse karakter is goed bewaard door de eeuwen heen. De stadswallen zijn nog altijd intact, evenals verschillende huizen en kerken uit de gotische, renaissance en baroktijd.

Onder het marktplein (Namesti Miru) is een grote kelder waar wijn bewaard wordt. Het plein zelf valt op door de prachtige gotische toren. Deze toren is het enige wat aan het einde van de Tweede Wereldoorlog overbleef van het Raadhuis.

Het kasteel is gebouwd op de plaats waar een 11e-eeuwse versterkte vesting stond uit de tijd van de Premysliden. Tegenwoordig is er het Museum van Zuid-Moravië gevestigd. In de Romaanse St. Catherina-Rotonde vindt u een aantal muurschilderingen uit het begin van de 12e eeuw. De streek rond Znojmo is heel vruchtbaar. In de vallei worden fruit en groenten gekweekt. De heuvels zijn bestemd voor de productie van enkele uitstekende wijnen. De hele regio is verder een paradijs voor natuurliefhebbers, vissers en wandelaars.

Mikulov

Mikulov (8000 inw), gelegen in Zuid-Moravië, is vooral bekend om de witte wijnen die hier vandaan komen. Het aanzien van Mikulov, dat ligt aan de rivier de Dyje, wordt beheerst door het barokke kasteel dat monumentaal boven de stad uittorent.

De burcht stond er al in de 11de eeuw, maar na een brand in 1719 werd ze opnieuw opgebouwd in barokstijl. Het slot heeft verschillende vleugels en diverse binnenhoven, voorzien van meesterlijk gesmede hekwerken. Behalve een theater is er tegenwoordig ook een streekmuseum in gevestigd met als hoofdattractie een 17de eeuws wijnvat van 101.000 liter.

Vlakbij het slot ligt, in een voormalige ghetto, een 16de eeuwse synagoge. De Joden speelden namelijk een belangrijke rol in de stad aangezien de opperrabijn van Moravië er zijn zetel had. De Sint-Annakerk uit 1710 is de indrukwekkende, in barokstijl gebouwde grafkerk van de Dietrichsteins. Deze adellijke familie was samen met de Liechtensteins eeuwenlang heer en meester over grote delen van de streek rond Mikulov.

De Wenceslaskerk stamt uit de middeleeuwen maar werd verschillende malen verbouwd. Het interieur is vormgegeven in barokstijl. Meer barokkunst toont de uit 1671 daterende Sint-Johanneskerk, waar F.A. Maulpertsch het gewelf voorzag van fresco's. Even buiten Mikulov ligt de berg Kopecek (363m). Naar de op de top gelegen Sint-Sebastiaankerk leidt een Kruisweg.

Een eigen betovering heeft het cultuurlandschap in de omgeving van Lednice en Valtice, waar een kunstmatig gevormd meer en een park een harmonische eenheid vormen met twee kastelen en andere romantische bouwwerken. In de tuin staat een uitkijktoren in de vorm van een minaret.

De familie Liechtenstein haalde hun inspiratie voor het slot bij de Engelse Tudorstijl. Ook het enorme landschapspark is naar Engels voorbeeld aangelegd, compleet met kunstmatige ruïne. Een eigen betovering heeft het cultuurlandschap in de omgeving van Lednice en Valtice, waar een kunstmatig gevormd meer en een park een harmonische eenheid vormen met twee kastelen en andere romantische bouwwerken.

Uherské Hradiste

De kleine industriestad Uherské Hradiste (38.000 inw.) is het belangrijkste centrum van het grensgebied met Slowakije. Samen met Staré Mesto, waar archeologen de oudste Slavische nederzettingen op Tsjechisch en Slowaaks grondgebied hebben ontdekt, vormt Uherské Hradiste een dubbelstad. Het is gebouwd op de overblijfselen van Velehrad dat in de 9de en 10de eeuw de hoofdstad was van het Groot-Moravische Rijk. Boven een deel van de opgravingen is een museum ontstaan: het Nationaal Monument van Groot-Moravië (Památník Velké Moravny).

Uherské Hradiste zelf, gesticht in 1257, is een niet historisch plaatsje. In het Muzeum Moravského Slovácka wordt een overzicht gegeven van de folkloristische geschiedenis van de streek. De straat in het stadsdeel Maratrice is welhaast een monument van de wijnbouw in deze omgeving: ze bestaat uit één lange gevelfront van wijnkelders. Ook elders in de streek nemen wijnkelders en wijnhutten schilderachtige vormen aan, zoals in Dolnácko, Podlizí, Hornácko en Stráznice.

Even ten noorden van Uherské Hradiste ligt het bedevaartsoord Velehrad, waar de missionaris Methodius in 885 is gestorven. Elk jaar, op 5 juli, wordt hier door duizenden pelgrims zijn sterfdag herdacht. Het cisterciënzerklooster werd oorspronkelijk gesticht in 1202.

Zlin

Zlin (87.000 inwoners) wordt regelmatig beschreven als 'een stad op het platteland'. Aan het einde van de 19de eeuw kreeg Zlin zijn bekendheid toen Tomas Bat'a het idee kreeg om zijn eenvoudige en goedkope linnen schoen, Bat'ovky genoemd, te gaan produceren in deze stad.

De schoenen werden een wereldwijd succes en de firma een grote onderneming. In Praag is er nog altijd een grote winkel van Bat'a (Bata).

De meeste gebouwen in Zlin zijn van tussen de twee Wereldoorlogen. De bouwstijl die toen heersde was geïnspireerd op het idee dat het gebouw diende ontworpen te worden naar zijn functie. Le Corbusier en Franz Gahura bijvoorbeeld hebben zo een aantal residentiële en handelswijken gebouwd in functionalistische stijl.

Wie een goede indruk wil krijgen van moderne Tsjechische en Moravische schilder- en beeldhouwkunst, kan terecht in het plaatselijke Dumumeni (Huis der Kunsten). Zlin is ook bekend als filmstad door de poppenspeler Jiri Trnka, die hier een paar poppenfilms maakte volgens het gekende stop-motionprincipe. Ook Karel Zeman maakte in Zlin enkele animatiefilms.

Cisterciënzerklooster Velehrad

Het barokke cisterciënzerklooster van Velehrad is één van de belangrijkste bedevaartsoorden van Tsjechië. De geschiedenis van Velehrad dateert van de 13e eeuw. Toen stichtte de Moravische markgraaf Vladislav Jindrich samen met zijn broer de Tsjechische koning Premysl Otakar I het eerste cisterciënzerklooster in Moravië.

In de 15e eeuw is het verbrand door de Hussieten en in de eeuwen daarna verschillende keren herbouwd. Het kreeg de huidige vorm aan het einde van de 17e eeuw.

Het klooster heeft een belangrijke rol gespeeld bij de verspreiding van het Moravische christendom naar voorbeeld van Cyril en Methodeus. In 1985 heeft de basiliek de Gouden roos ontvangen van Johannes Paulus II, ter gelegenheid van de herdenking van 1100 jaar na de dood van heilige Methodeus. 

De  verering is slechts aan enkele tempels in de wereld verleend. Toen kwamen meer dan 150.000 bedevaartgangers tezamen. Vijf jaar later kwamen er ruim een half miljoen mensen samen toen de paus Velehrad aandeed. Ter herdenking van zijn komst werd een groot kruis opgericht voor de okergele kerk.