Tsjechie.nl - Josefov wijk in Praag

Toen de eerste Joden zich in de wijk begonnen te vestigen, lieten de eerste gewelddadige aanvallen, of 'pogroms', niet lang op zich wachten. De groep Joden die zich in Josefov hadden gevestigd werden in het gebied samengepakt en de wijk verwerd tot getto. Josefov werd een stadje met een eigen stadhuis, verscheidene synagogen en een eigen begraafplaats. In 1850 werd Josefov bij de andere wijken gevoegd die samen Praag vormen. Door de eeuwen heen bleef Josefov een plek voor antisemitsche opstanden en gruwelijke aanvallen op de Joodse bevolking. Hoewel de meeste Joden zijn vertrokken, is deze wijk nog steeds het centrum van het Joodse leven in Tsjechië.

Josefov, met zijn kenmerkende wirwar van straatjes en scheve gebouwen, kreeg een flink ander gezicht toen men besloot de wijk te reconstrueren naar het beeld van Parijs. Tussen 1893 en 1913 werd een groot deel van de wijk afgebroken. Ondanks de grote verbouwing van Josefov, zijn er nog steeds delen van de wijk die terug doen denken aan de tijd van de getto. Een aantal synagoges en typische steegjes herinneren aan hoe het was, net als de Oude Joodse Begraafplaats.

De wijk heeft zijn naam te danken aan keizer Jozef II, die Joden dezelfde rechten gaf als anderen bewoners van Praag.

In deze wijk vindt u het Joodse Staatsmuseum. Dit omvat het Oude Joodse Raadhuis, de Oude Joodse Begraafplaats en enkele synagogen, zoals de Pinkas Synagoge en de Spaanse Synagoge.

De Oude Joodse begraafplaats is een aanrader om te bezoeken. Ongeveer 12.000 grafstenen met Hebreeuwse inscripties staan schots en scheef samengepakt op het kerkhof. De oudste grafsteen is die van Avigdor Kara uit 1439. Vlakbij vindt u de graven van Mordechai Markus Maisel en rabbi Löw. In het smalle Cervenástraatje, vlakbij Parizká, staat de Oud-Nieuw Synagoge (Staronová synagóga). Deze werd omstreeks 1270 door Cisterciënzers gebouwd in opdracht van de joden.

Wanneer u een kaartje voor het Joods museum koopt krijgt u toegang tot verschillende synagogen en de Oude Joodse begraafplaats. De Oud-Nieuw Synagoge hoort officieel niet tot het Joods Museum. Bij aanschaf van een toegangsbewijs voor het museum kunt u echter ook een kaartje voor deze synagoge kopen.

Lees hier verder voor meer informatie over het Joods Museum.

Aan één van de korte zijden van de synagoge staat de Ark des Verbonds en daar naast staat de stoel van rabbi Löw, waarover hieronder meer. Aan Maislova achttien ligt het Oude Joodse Raadhuis uit de 16de eeuw, dat een klok met Hebreeuwse cijfers heeft, waarvan de wijzers linksom draaien.

Rabbi Löw en de Golem van Praag

Het verhaal van Rabbi Löw is bijna mythisch te noemen. De rabbi, die veel populariteit genoot vanwege zijn filosofische opvattingen, werd misschien nog wel beroemder door zijn mystieke kwaliteiten.

In 1580 begonnen de antisemitische aanvallen, na een periode van relatieve rust, wederom toe te nemen. Om de Joden in Josefov te beschermen, besloot Löw een Golem te creëren, een door een spreuk tot leven gebrachte verzameling 'materiaal', die de straten van de wijk dag en nacht veilig zou moeten houden. De rabbi ging naar de oever van de rivier de Vltava, en bouwde zijn Golem van de modder uit de rivier.

Een kleine misrekening zorgde er echter voor dat de kracht van de Golem toe bleef nemen, en deze zich niet alleen keerde tegen de antisemieten in Josefov, maar ook tegen de Joden zelf. De kracht van het wezen nam steeds verder toe, doordat hij stiekem naar de oevers van de rivier trok, om zichzelf aan te vullen met meer modder. Löw ontdekte zijn fout, en stelde alles in staat om zijn creatie te stoppen. Hij droogde de oevers van de Vltava op en vocht met de Golem, net zolang tot deze in stukken uit elkaar spatte.

Ondanks dat het plan van Löw niet geslaagd was, zat de schrik er in Praag goed in. Er werd de rabbi verzekerd dat het afgelopen zou zijn met de aanvallen op de Joden in Josefov. Rabbi Löw schaamde zich voor zijn misrekening, maar was niet te beroerd om de overblijfselen van de Golem te bewaren, ter herinnering aan de krachten die ingezet zouden kunnen worden, mocht het ooit nog eens nodig zijn.

Het verhaal gaat dat de overblijfselen van de Golem bewaard zijn gebleven in een kist en zijn weggestopt in een heilig deel van de Staronova, of Oud-Nieuw Synagoge in Praag, klaar om wederom tot leven gewekt te worden, als de bevolking van Praag in de moeilijkheden zit. Waar of niet, het verhaal van de Golem is populair in de lokale Tsjechische cultuur. Bedrijven en restaurants nemen de naam van het wezen over in hun bedrijfsnaam en door heel Praag vind je beelden van de Golem.