Tsjechie.nl - Karlovy Vary en Praag

Ertsgebergte
Opgewonden en tevreden verliet ik het hotel. Vandaag was een grote dag: Tsjechië kon worden bereikt. Dit voelde alsof ik 'Duitsland had overwonnen!'. Immers, ik had het land doorsneden, van West naar Oost. De grens was dichtbij! Helaas, doordat een brug was afgesloten, werd ik gedwongen tot een omweg. Het Ertsgebergte, dat de grens vormt tussen beide landen, lag gedurende vele kilometers aan mijn rechterhand. Hoe kwam ik deze reuzen over?

Er moest een manier zijn. Op advies van een vrouw die ik bij een bushalte zag, nam ik een sluiproute naar Johanngeorgenstadt. Deze oudere vrouw, die een wijze indruk maakte, was de eerste die 'vanuit de fietser' kon denken. Tot dat moment stuurde mensen mij keer op keer langs autoroutes.

Ongetwijfeld onbedoeld, maar de meeste mensen rijden auto en denken vanuit dat perspectief. Wat was het druk aan de grens! Rondom een kantoortje van de douane, waar ik met mijn fiets in een rij voetgangers stond te wachten, zag ik allerlei marktkraampjes. Er werden sigaretten, sportkleding en drank aangeboden. De mensen schuifelden langs de kraampjes om hun slag te slaan. De prijzen zijn in Tsjechië lager en de marktlui, die afkomstig waren uit Vietnam, speelde hier handig op in. Ik ging vergeefs op zoek naar een kaart van Tsjechië. Tsjechisch is ingewikkeld en geen Tsjech spreekt Engels. Zonder kaart was het uitgesloten dat ik Praag kon bereiken. In een souvenirwinkel, schreef een verkoopster een briefje, met daarop een aantal plaatsnamen.

Mijn doel werd Karlovy Vary. Ik was blij dat ik de drukte weer achter mij kon laten en fietste het onbekende land in. Ik passeerde een paar gehuchtjes met onuitspreekbare namen. Ik reed over een slingerend geasfalteerd landweggetje, ideaal voor fietsers. Ik was tevreden, want tot mijn verbazing bevond ik mij niet op een autoroute. Op de camping in Saalfeld was ik door de Nederlanders met de vouwwagen gewaarschuwd voor opdringerige prostituees, aan de Tsjechische kant van de grens.

Een man alleen, zou bij uitstek een prooi zijn. Enigszins gespannen, had ik daarom om mij heen gekeken toen ik de grens was gepasseerd, maar er kabbelde alleen een beekje en ik reed door een verlaten bos. De dames van plezier hadden zich blijkbaar langs de autoweg opgesteld. De alternatieve fietsroute bood hun te weinig klandizie en bovendien is de bagagedrager een minder geschikte plek om de liefde te bedrijven. Plotseling hoorde ik een luid geronk.

Tegelijkertijd rook ik een petroleumlucht en ik keek snel om me heen. Niets! Toen ik omhoog keek werd het raadsel opgelost: een vliegende dubbeldekker uit de tijd van de gebroeders Wright, scheerde over mij heen. Welkom in Tsjechië! De eerste dorpjes in Tsjechië waren armoedig. De meeste huisjes maakten de indruk elk moment in elkaar te kunnen storten. Ik zag weinig mensen op straat, alsof iedereen de desolate streek had verlaten. De reis ging via Horni Blatná richting Karlovy Vary.

Kabouters
Er stonden wel honderd! In rijen voor en naast elkaar. De kleinste voor, de grotere daarachter. Bijna allemaal hadden ze een rood mutsje op en een vrolijke grijns op het gelaat. Er was niet één met een slecht humeur! Deze tuinkabouterkraampjes met Vietnamese verkoper zijn een veelvoorkomend verschijnsel in Tsjechië. Waarom? In Duitsland is het gangbaar om tenminste drie kabouters om het huis te laten rondzwerven. Ook op de campings zijn de caravans met tuin, altijd voorzien van de gemutste mannekens. Wat Nederlanders 'kitsch' vinden, is voor een Duitser een onmisbaar element. Een kabouter kost in Duitsland een flinke cent, maar vlak over de grens in Tsjechië zijn ze voordeliger. Vandaar.

Zoef!
De laatste dertig kilometer voor Karlovyvary werd autobaan. De snelweg had vier rijstroken zonder tussenberm. Er was geen of nauwelijks vluchtstrook en ik fietste als een acrobaat over de witte streep. In de tijd van de Trabantjes reed men zestig kilometer per uur, maar nu veel Tsjechen een Westers tweedehandsje hebben aangeschaft, is de gemiddelde snelheid een stuk hoger.

Het langzame verkeer is de laatste jaren van de weg verdrongen of uitgeroeid. De vele kruizen langs de weg verwijzen naar de slachtoffers. Tsjechië kent geen begaanbare alternatieve routes, waardoor mijn fietsvakantie veranderde in een suïcidale onderneming. Ik moest voor duisternis Karlovy Vary bereiken, anders zou het voor mij altijd donker worden!

De skyline van Karlovy Vary was niet uitnodigend. De grauwe flatgebouwen vormde een passend slotdecor bij de zelfmoordweg die ik zojuist had overleefd. Niet ver van de snelweg vond ik een pension. Het pand vormde een contrast met de omgeving. Het had witte muren, een rood dak en was voorzien van vrolijke bloembakken. Rondom het vrijstaande huis lag een tuin met daaromheen een halfhoge haag. Bij het houten hek vond ik een knopje dat ik indrukte.

Na drie pogingen hoorde ik plotseling iemand roepen. Het klonk als een elektronische stem uit een verborgen speaker. Wat er gezegd werd kon ik niet verstaan, maar ik was blij dat ik was opgemerkt. Even later ging de voordeur een klein stukje open en er kwam een hoofd tevoorschijn, terwijl de rest van het lichaam achter de deur verborgen bleef. Ik zag het gelaat van een vrouw van middelbare leeftijd. Ik trok een onschuldig gezicht en informeerde naar de kamer.

Ondanks dat het gesprek moeizaam verliep omdat de vrouw geen Engels of Duits sprak, werden de woorden 'Zimmer' en 'dertig mark' begrepen, want ze wenkte mij naar de naast het huis gelegen schuur. Daar mocht ik mijn fiets parkeren. Vanuit de schuur was een doorgang naar het huis. Het scheen dat er een verbouwing plaatsvond, want overal lagen kwasten, blikken verf en rollen behang. De mij toegewezen kamer had niettemin een uitstekende staat! Er stond een groot bed, een klassiek tafeltje met schemerlamp en een bankstel.

De aanvankelijk schuchtere vrouw ontspande geleidelijk en bleek een warm mens. Toen ik de volgende dag het pension na een goed ontbijt verliet, traande de vrouw en wuifde mij bezorgd na. Ze had mij op het hart gedrukt voorzichtig te zijn op de snelweg die mij 121 kilometer van Praag scheidde. De weg tussen Karlovy Vary en Praag is recht maar niet vlak! De forse heuvels dwongen mij wederom tot een flinke inspanning. Vier- en tweebaan wisselden elkaar af, en ook hier ontbrak de vluchtstrook en tussenberm.

Voor voetgangers en fietsers is geen ruimte en die zie je ook bijna niet. Alleen omdat er geen goed alternatief was, waagde ik mij op deze route. Ik moest en zou naar Praag! Ik raad andere fietsers dit traject af. Ik was de hele dag bezig met overleven en kon daardoor niet genieten van de omgeving. De Tsjechische vrachtwagens hebben een zwarte pluim achter zich en bij optrekken een wolk roet. Telkens wanneer deze helse machines passeerden, werd ik vergast, met als gevolg een bonkende hoofdpijn.

Praag
Twintig kilometer voor Praag veranderde het landschap in vlaktes die trapsgewijs daalden. En naar beneden gaan betekent licht trappen, dus dat kwam goed uit. Naarmate men Praag nadert is het land meer ontwikkeld. Voor het eerst zag ik bungalows. Gek is dat weinig wegen of huizen voltooid zijn. Het heeft te maken met het tempo waarin Tsjechen leven. Een Oost-Europeaan besteedt trouwens meer aandacht aan binnen dan buiten.

Pension B&J
Ik stond voor een groot vrijstaand huis met een stalen hek er omheen. De muren waren onbeschilderd en grijs. Het pand had drie verdiepingen en een piramidevormig dak. Aan de onderkant van de raamkozijnen hingen bloembakken met geraniums. In de voortuin stond een groot bord 'PENSION B&J'. Ik bevond mij in een buitenwijk in het westen van Praag. Nadat ik had aangebeld verscheen er een man in de tuin. Hij had een grote zwarte snor en brede schouders.

Hij nam mij aandachtig op. Blijkbaar was ik acceptabel want hij begon te onderhandelen. "Dreissig mark? Ja, dass ist gut", mompelde hij. Hij opende het hek en liep voor mij uit naar een deur die toegang gaf tot een kelder onder het huis. Hier kon ik mijn fiets stallen. Vervolgens stapten we weer naar buiten en gingen door de voordeur naar binnen. Ik kreeg een zolderkamer toegewezen, die via een ruime trappengalerij kon worden bereikt. De kamer had een dakkapel met uitzicht op de stad. Het plafond liep schuin en de wanden waren van hout. Er stonden twee éénpersoonsbedden en achter een schuifdeur trof ik een krappe douche. Het rook muf en het was niet schoon. Ook niet vies, er tussenin.

Ik legde alle kaarten die ik had verzameld op de grond en reed in gedachte het traject Norg-Praag. Dat is een voordeel van fietsen: ik leerde Europa 'van binnen uit' kennen en kon nu de hele weg van Norg naar Praag 'denken'. Ik had de zondag uitgetrokken om het centrum van Praag te bekijken. Op het 'oude' Stadsplein zag ik Romaanse en gotische huizen.

De panden hebben verschillende kleuren, zoals lichtblauw en lichtgeel. Verder zag ik de indrukwekkende st.-Nicolaaskerk (eind dertiende eeuw) en het Kinskýpaleis (1755-1765). Midden op het plein staat het beeld van Johannes Huss (1369-1415), de Tsjechische kerkhervormer. Huss kreeg bekendheid als martelaar voor de zaak van het Tsjechische nationale bewustzijn.

Hij werd in 1401 tot priester gewijd en bracht het grootste deel van zijn loopbaan door als docent aan de universiteit te Praag en als prediker in de Betlehemkapel dichtbij de universiteit. In zijn geschriften legde hij de nadruk op persoonlijke vroomheid en zuiverheid van levensstijl. In Praag vormde hij zozeer het brandpunt van langdurige conflicten, dat zijn zaak aan Rome werd voorgelegd. Om zijn overtuiging te verdedigen woonde hij in 1415 het concilie van Constanz bij. Hoewel hij een vrijgeleide van de keizer had ontvangen, werd hij veroordeeld en verbrand, zonder zelfs gelegenheid te hebben gekregen zijn visie in het openbaar uiteen te zetten. Al in de dertiende eeuw is het oudste gedeelte van Praag gebouwd. Een eeuw later volgde een tweede deel en ook tijdens de renaissance en barok zijn schitterende panden verrezen.

De stad is nooit gebombardeerd, waardoor één van de mooiste steden van Europa heeft kunnen ontstaan. Terwijl ik op een terras koffie dronk, genoot ik van de architectonische pracht. Ook op deze zondagochtend kwam het plein al vroeg tot leven. Er liepen duizenden toeristen met video- en fotocamera rond. Veel nationaliteiten en er was een levendige handel in ansichtkaarten en souvenirs. Toen ik door de straten slenterde vielen de marionettenwinkels op. Honderden draadpoppen wachtten op een koper. Heksen, koningen, prinsessen en afschrikwekkende draken! Praag heeft veel kunstzaken en ik hoorde levende muziek!

Harde wereld
Op een bankje zag ik een vrouw zitten. Haar hoofd hing voorovergebogen en zij staarde naar haar schoot. Ze had haar trillende handen in de zak van haar jas gestopt. Vlak bij haar voeten stond een halfgevulde fles. Naast haar op de bank zat nog een sombere gestalte. Hij had wild lang haar en een forse baart. Ook hier stond een fles drank op de grond. Dit is een beeld dat in Praag veel voorkomt. Vele honderden zwervers, zowel mannen als vrouwen, hangen troosteloos op bankjes. Bijna allemaal door alcohol en/of drugs gedrogeerd. Juist omdat het vooral ouderen zijn die niet meekomen in De Nieuwe Tijd, werd ik verdrietig. De Vrije Markt vraagt jonge gezonde mensen en voor deze zieke bejaarden is geen plaats. En in Tsjechië zijn geen fatsoenlijke sociale voorzieningen. We leven in een harde wereld.

Rondvaart op de Moldau
Plotseling stond er een matroos voor mijn neus. De jonge vrouw had blonde haren die onder haar witte pet uit wapperden. Ze had een atletisch figuur dat goed zichtbaar was door haar strakke blauwe matrozenpak. Ze had ogen waar warme golfjes uit leken te stromen en een lieve lach rond haar mond. Deze zeegodin verkocht mij een ticket voor een rondvaart op de Moldau, de brede rivier in de Gouden Stad.

"Ahoi!" riep de kapitein luid, omdat hij boven het geronk van de motor probeerde uit te komen. "Thans varen we op de Moldau die in de Elbe opgaat. De Elbe komt bij Hamburg uit in de Noordzee." De rest van zijn uitleg kon ik niet verstaan. Behalve de Moldau blijken er ook grachten in Praag te zijn. Met het bootje voeren we naar een geheimzinnige plek. Het was een binnenwater zonder kade, met aan weerszijde hoge pakhuizen die in het water stonden. Het was vijf meter breed. De gracht eindigde met een groot waterrad dat met flinke kracht ronddraaide.

De volgende morgen genoot ik van het ontbijt in pension B&J. In de eetzaal lag een houten vloer, terwijl de wanden met boomschorsplanken waren betimmerd. Er hing een kleurrijk indianenkleed aan de muur, een hertenkop met gewei en een oude gitaar en viool. Het afscheid met de huisbaas en zijn vrouw was hartelijk. Tsjechen zijn sentimenteel! Via Kladno en Louny ging de reis naar Chomutov.

Het leek mij beter een nieuwe route te kiezen, want het traject Karlovy Vary-Praag was mij slecht bevallen. Helaas valt er over deze dag alleen te berichten, dat ook hier een levensgevaarlijke 'hoofdpijnweg' moest worden gevolgd. Aanvankelijk begon mijn tocht op kleinere lokale wegen in de buurt van Kladno, maar hier verdwaalde ik al snel, waardoor ik toch weer op de hoofdweg was aangewezen. Gelukkig vond ik in Chomutov een goedkoop maar goed hotel. Voor twaalf mark twee pinten bier, bord soep, schnitzel met aardappelen en groente en een salade. Meer dan de helft kon ik niet op! Aardige troostprijs na rotdag.